Laat jongerenparticipatie geen ‘moetje’ zijn

Door: Marjolein Weidema 

Zoals de jongeren in het project zelf vaak aangeven: ‘We zijn geen verzorgingsstaat, maar een participatiesamenleving mevrouw’. Maar wat houdt dat in? Iedereen wil en moet tegenwoordig iets doen met participatie ook bij jongeren. Maar wat is jongerenparticipatie nu precies? Vraag het eens om je heen en je zal waarschijnlijk het antwoord krijgen ‘jongeren laten meedoen’ of ‘jongeren laten meepraten’. Logisch, want als je het woord jongerenparticipatie ontleed zitten daar precies deze 2 woorden in jongeren en participatie oftewel betrokkenheid, inspraak, deelneming. Maar hoe zorg je ervoor dat jongerenparticipatie echt betekenisvol is?

Betekenisvolle Jongerenparticipatie = Cultuur

Jongerenparticipatie is het belangrijkste uitgangspunt van Speaking Minds. Jongeren mee laten doen, denken en beslissen over beleid dat op hen van toepassing is en tegelijkertijd ook zorgen dat ze hier plezier aan beleven. Want uiteindelijk weten jongeren toch zelf het beste wat goed voor hun is?

Toch worden we opgevoed met de normen en waarden dat je ouders en vervolgens ook je docenten het beste weten wat goed voor je is. Dat is niet zo raar als je bedenkt dat onze ouders straffen en belonen als we volgens hun mening iets doen wat fout of juist goed is. Op school gebeurt hetzelfde. Heb je volgens de docent goed je best gedaan op school, dan krijg je een voldoende of zelfs een goed op je rapport. Heb je geleerd wat je volgens de docent geacht werd om te leren voor de toets en dat op de (volgens de docent) juiste manier opgeschreven? Dan zal je ongetwijfeld een hoog cijfer krijgen. Jongerenparticipatie is niet iets wat ons van jongs af aan geleerd wordt en wat in onze genen zit.

Betekenisvolle Jongerenparticipatie = Vanzelfsprekend

Jongerenparticipatie dus… jongeren laten meedenken, meedoen en meebeslissen in onze samenleving. Het lijkt voor veel mensen zo vanzelfsprekend, maar dat is het niet. Want hoe moet jongerenparticipatie in onze aderen gaan stromen als we het niet gewend zijn om van jongs af aan mee te mogen praten over het cijfer van onze toets of over of een keer ijs als avondeten nu echt zo slecht voor je is? Aan 1 van de belangrijkste vaardigheden voor jongeren wordt nog te weinig aandacht besteed in onze samenleving. Namelijk het leren om je eigen mening te vormen en te kunnen formuleren. Want zoals ik bij 1 van mijn jongeren in het Speaking Minds VMBO traject aangaf: “Dat je ouders en je docenten aangeven dat je geen aanpakker bent, hoeft nog niet te betekenen dat je die kwaliteit niet hebt!”

Betekenisvolle Jongerenparticipatie = Investeren

Laten we met zijn allen daarom wat vaker stilstaan bij onze gesprekken met jongeren. Is het eenrichtingsverkeer of laten we jongeren echt meepraten, meedenken en meebeslissen over de dingen die voor hun belangrijk zijn? En nog belangrijker, leggen we ze vervolgens uit waarom (volgens ons) iets wel of niet kan zoals zij zouden willen? En weten we wel zeker dat iets echt niet kan? Laten we eens een keer ijs eten als avondeten of laten we die leerling eens een ander cijfer geven omdat hij de wereld anders ziet dan jij.

Ik wil eindigen met een quote die door een aantal jongeren werd opgegooid tijdens Speaking Minds: ‘Mensen moeten ons niet alleen horen, maar ook echt naar ons luisteren’, want alleen dan kan er een begin gemaakt worden aan betekenisvolle jongerenparticipatie.