Veronique woont in Almelo en heeft meegedaan met het landelijke traject, waarbij twee groepen jongeren uit verschillende steden advies hebben gegeven aan het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Veronique was één van de jongeren die met haar klasgenoten van het ROC van Twente adviezen heeft ontwikkeld. Dit was de tweede keer dat Speaking Minds een zogenoemd ‘landelijke traject’ met het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid organiseerde. Deze keer was de vraag aan de jongeren: “wat kan het ministerie doen om ervoor te zorgen dat jongeren geen schulden maken wanneer ze de overstap (gaan) maken van school naar de arbeidsmarkt?” 

Ik spreek Veronique twee weken na de slotbijeenkomst, waarin de jongeren hun adviezen hebben gepresenteerd in Den Haag.

Wat waren jouw verwachtingen van Speaking Minds, voordat je aan het project begon? 

“Dat we serieus genomen werden en dat de overheid (het ministerie) iets met onze adviezen ging doen. Ik wist van te voren niet wat het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid was, maar door het project weet ik dat nu wel.”

“Bij bijeenkomst drie* gingen we met de hele groep naar Den Haag om in gesprek te gaan met beleidsmedewerkersvan het ministerie. Ik vond dat heel erg spannend, maar toen we daar zaten en goeie gesprekken hadden ging het eigenlijk heel goed. In het begin van het project dacht ik: ze doen er toch niets mee, maar toen we in Den Haag waren had ik wel het gevoel dat er naar ons geluisterd werd.”

Was jij zelf al bekend met het onderwerp armoede/schulden? 

“Ik heb zelf gelukkig niet te maken gehad met armoede thuis en ik heb op dit moment ook geen schulden, maar ik ken wel veel mensen die moeilijk kunnen rondkomen. Ik zie ook veel jongeren in mijn omgeving die wél regelmatig uitgaan, terwijl ze dit eigenlijk niet kunnen betalen. Ik zie ook dat heel veel van mijn klasgenoten spullen en kleding kopen via afterpay (dus je bestelt iets en dan betaal je achteraf). Dat is niet handig als je schulden hebt. Ik bestel zelf nooit iets met afterpay, want ik wil geen schulden maken.

“Ik woon zelf bij mijn vader en ik ben nog geen 18 jaar, dus gelukkig hoef ik nog niet veel zelf te betalen. Volgend jaar wel, dan moet ik mijn zorgverzekering betalen, maar daar krijg ik zorgtoeslag over. Mijn vader heeft mij geholpen om dit goed aan te vragen. Ik hoef als ik 18 jaar word nog geen huishoudelijke kosten te betalen.”

“De brief die ik heb gekregen om zorgverzekering te betalen vond ik wel duidelijk, omdat mijn vader mij daarbij heeft geholpen. Ik heb zelf een bijbaantje, waardoor ik dit kan betalen. Verder heb ik nog geen hoge kosten, doordat ik nog niet op mijzelf woon.”

Wat was jouw advies aan het Ministerie van SZW?

“Mijn advies aan het ministerie was: maak brieven makkelijker en begrijpbaar, zoals brieven of mails vanuit DUO, de gemeente, school, maar ook bijvoorbeeld brieven vanuit de rechtbank. Met dit laatste heb ik zelf een vervelende ervaring.”

“Mijn ouders zijn gescheiden toen ik 12 jaar oud was. Ik wilde graag bij mijn vader wonen, maar mijn moeder vond dat natuurlijk niet fijn, dat snap ik ook. Toen is er een rechtszaak gestart, waarbij ik ook brieven kreeg. Dit stond vol met moeilijke taal, waar ik destijds niets van begreep. Ik zou er nu ook niets van begrijpen, ze maken deze brieven echt moeilijk. Het zijn ook brieven van 20 pagina’s lang.”

“Uiteindelijk zijn we ook slecht begeleid, voor zover ik weet moesten we (mijn vader) de rechtszaak betalen en heb ik nooit de uitkomst gehoord. Ik ben alsnog bij mijn vader gaan wonen, maar ik ben nog steeds wel boos over hoe het is gegaan en dat we niet goed geïnformeerd zijn. Vanuit deze ervaring kwam mijn advies, dat brieven van instanties makkelijker moeten worden.”

Heb je nog meer ervaring met moeilijke taal vanuit instanties?

“Ja, de site van DUO vind ik bijvoorbeeld erg ingewikkeld, daar lopen mijn klasgenoten ook tegenaan. Dit is ook een advies dat gegeven is aan het ministerie, tijdens de slotpresentatie was er ook iemand vanuit het ministerie aanwezig die veel te maken heeft met DUO. Dat was fijn, hij luisterde goed naar onze adviezen en we werden tijdens de slotbijeenkomst in Den Haag erg serieus genomen. Na de presentatie gingen we nog in gesprek met de beleidsmakers en toen hebben we ook goed kunnen praten over hoe brieven en bijvoorbeeld DUO makkelijker kunnen worden voor jongeren. We hebben goed gediscusieerd hierover, dat luchtte voor mij ook wel op.”

“Ik kreeg het gevoel dat we serieus genomen werden en dat ze onze adviezen gaan oppakken.”

Krijg jij nu hulp als je een moeilijke brief krijgt? 

”Ja, nu helpt mijn vader mij gelukkig. Als ik brieven krijg of mail van bijvoorbeeld DUO gaan we altijd samen zitten, net zolang totdat ik het snap. Maar, niet iedereen heeft die hulp en dan moet je het allemaal zelf uitzoeken.”

Wat waren andere adviezen die door jullie gegeven zijn?

“We hebben ook advies gegeven over het feit dat niveau 1 en 2 van het mbo een gift is en niveau 3 en 4 niet. Als je niveau 3 of 4 niet haalt, moet je alles terugbetalen, hierdoor zijn veel klasgenoten bang dat ze in de schulden terecht komen. Dit houdt mij ook tegen om aan niveau 3 te beginnen. Ook dit hebben we gemeld als advies aan het ministerie. Ze vertelden dat ze de wet niet kunnen veranderen, maar dat ze wel duidelijker kunnen maken wat deze schuld precies inhoudt en hoe het zit met terugbetalen. Dit wisten we ook niet.”

TIP: Bekijk hier een compacte versie van de adviezen die de jongeren aan het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid gegeven hebben.

Heb je ook nog andere dingen geleerd tijdens Speaking Minds? 

“Ja, ik heb meer zelfvertrouwen gekregen, doordat ik ook meer over armoede en schulden kan vertellen. Ik durf nu te presenteren en met mensen in gesprek te gaan en te discussiëren als ik over een bepaald onderwerp veel weet.”

“Ik vind het ook echt belangrijk dat wij onze mening kunnen geven en ik heb het idee dat er dit keer ook echt naar ons geluisterd is. Ik ben blij dat ik de motivatie heb gehad om mee te doen aan Speaking Minds. Je leert hier veel meer van dan vanuit een boek én we mochten twee keer naar Den Haag wat echt heel erg leuk en leerzaam was!”

Videoboodschap van de staatssecretaris

De staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, mevrouw Tamara van Ark, kon deze keer niet aanwezig zijn bij de slotpresentatie van de jongeren. Ze sprak wel een bemoedigende videoboodschap in, die getoond werd aan de jongeren in Den Haag.