Speaking Minds Q&A – Antwoord op de meest gestelde vragen
Hoe komt Speaking Minds in contact met jongeren? Zijn er al concrete resultaten? Wat heeft het gemeenten opgeleverd? Kan Speaking Minds ook worden ingezet op andere beleidsterreinen? Met deze Q&A geven wij antwoord op de meest gestelde vragen over het project Speaking Minds.
In meer dan 20 gemeenten in alle delen van het land is inmiddels een Speaking Minds traject uitgevoerd en afgerond: onder andere in gemeenten Heerlen, Kerkrade, Lingewaard, Rotterdam, Utrecht, Aalsmeer, Amstelveen, Almelo, Culemborg, Emmen, Hollands Kroon, Kampen, Kempengemeenten, Maastricht, Roermond, Venlo, Rheden, Oldambt en de BUCH-gemeenten (Bergen, Uitgeest, Castricum, Heiloo). Elk kwartaal komen daar nieuwe gemeenten bij. Het doel is dat gemeenten op den duur zelf Speaking Minds trajecten gaan uitvoeren. In enkele gemeenten leiden we daarom lokale trainers op.
Jongeren van mbo of vmbo scholen doen mee aan de Speaking Minds trajecten. We kiezen er voor om deze jongeren te betrekken omdat zij meestal minder mogelijkheden hebben om hun mening te geven. Het overgrote deel van de bij Speaking Minds betrokken jongeren is niet gewend te participeren in beleidsprocessen. Tegelijkertijd zijn er in deze groep relatief veel jongeren die zelf met armoede en schulden te maken hebben. Deze ervaringsdeskundigheid speelt een belangrijke rol en krijgt een centrale plaats in de uitvoering van de trajecten. Door jongeren die in armoede leven met jongeren die niet in armoede leven bij elkaar te brengen, worden bovendien vooroordelen over armoede weggenomen en wordt het taboe doorbroken. De persoonlijke ervaringen met armoede en schulden worden meegenomen in de uitgebrachte adviezen.
De gemeente formuleert, voorafgaand aan een Speaking Minds traject, altijd een actuele beleidsvraag. Deze vraag wordt onder begeleiding van de Speaking Minds trainer opgedeeld in voor de jongeren behapbare (sub) thema’s, die op hun beurt weer uitmonden in concrete adviezen. Gedurende het traject gaan jongeren verschillende keren in gesprek met de beleidsmakers om zo o.b.v. hun informatie het advies aan te scherpen en voor de gemeente toepasbaar te maken. Gedurende het traject weten de jongeren en beleidsmakers elkaar te bereiken. Ook na het traject zien we vaak dat jongeren actief willen blijven in de gemeente waar zij hun advies hebben uitgebracht en betrokken worden bij de concrete uitwerking hiervan.
Speaking Minds heeft een groep jongerenambassadeurs. Dit zijn jongeren die in één van de gemeenten een Speaking Minds traject hebben gevolgd en die zich voor langere tijd voor Speaking Minds willen inzetten. Zij brengen soms ook ‘ongevraagd advies’ uit. Op dit moment zijn er 15 tot 20 jongeren actief als ambassadeur. Vaak zijn deze ambassadeurs lokaal in hun eigen gemeente actief en denken zij mee over de uitwerking van de door hen uitgebrachte adviezen. Een mooi voorbeeld is het initiatief van Michelle. Zij heeft de gemeente gevraagd om samen met haar een groep op te richten voor jonge moeders die elkaar kunnen ondersteunen. Michelle: de armoederegisseur in de gemeente Kerkrade vond het direct heel belangrijk dat we echt iets op gingen pakken voor jongeren. Daarnaast luisterde ze naar alle ideeën die ik nog meer had én maakt ze deze ook mogelijk.”
De jongerenambassadeurs zijn ook op landelijk niveau actief. Zo zijn zij in gesprek gegaan met de Kinderombudsman, waren ze gespreksleiders bij de gesprekstafels van het landelijke Speaking Minds traject met het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid én hebben zij middels een taartenactie tijdens de gemeentelijke coalitieonderhandelingen aan gemeenteraden gevraagd om armoede-en schuldenproblematiek mee te nemen in het beleid. Daarnaast organiseren wij namens Speaking Minds vier keer per jaar een ambassadeursmeeting, waar we met deze ambassadeursgroep verschillende thema’s behandelen en korte cursussen aanbieden.
Speaking Minds komt in contact met jongeren via (v)mbo scholen en jongerenwerk. Jongeren kunnen zelf kiezen voor Speaking Minds of een klas wordt door de school geselecteerd om mee te doen. Speaking Minds als keuzeonderdeel heeft de voorkeur omdat jongeren dan zelf beslissen om mee te doen. Echter, uit ervaring blijkt dat jongeren die Speaking Minds verplicht volgen aan het begin van het traject niet altijd intrinsiek gemotiveerd zijn maar door het project wel gemotiveerd raken. Zo komen jongeren in aanraking met beleid, gemeente en armoede: iets waarmee ze in hun dagelijks leven niet zo snel mee van doen krijgen.
Speaking Minds wordt op verschillende manieren op scholen aangeboden en het staat de scholen vrij hoe zij dit in het lesprogramma opnemen. Het project sluit aan bij de landelijke burgerschapsdoelstellingen en bij het curriculum van het mbo. Daarom nemen scholen het vaak op als een onderdeel van de opleiding. Het project wordt bijvoorbeeld ingezet als onderdeel van studieloopbaanbegeleiding, sociale vaardigheidstraining (SOVA) en burgerschapsonderwijs, of het wordt aangeboden als een keuzeproject. In de BUCH-gemeenten konden jongeren bijvoorbeeld in het derde jaar van hun studie aan het traject meedoen in ruil voor een vrijstelling voor de politiek-juridische dimensie van het vak burgerschap in het derde jaar. Speaking Minds sluit daarnaast ook aan bij het curriculum van het vmbo, waar het traject in de vorm van een projectweek wordt uitgevoerd. Het traject van 10 bijeenkomsten wordt dan in een week uitgevoerd en is onderdeel van het leerjaar.
De gemeenten gaan daadwerkelijk aan de slag gaan met de adviezen, wij noemen hieronder een aantal voorbeelden. Bij verschillende gemeenten brachten jongeren advies uit over het belang van goede online informatievoorziening voor jongeren en gaven ze aan hoe dat zou kunnen. Bijvoorbeeld in de gemeente Roermond, die op dit moment bezig is om samen met andere gemeenten een website te ontwikkelen. In Lingewaard adviseerden de jongeren om het aanbod van de webshop ‘MeedoeninLingewaard’ uit te breiden met schoolspullen, een breder aanbod van sporten, kaartjes voor evenementen en diensten die door vrijwilligers worden aangeboden. Deze adviezen zijn meegenomen in plannen voor volgende jaren.
In Almelo kregen de jongeren ruimte voor inspraak in de gemeenteraad over het armoedebeleid voor jeugd. Daarnaast zijn ze uitgenodigd om door te praten over het door hen gegeven advies bij het Armoedepact in Almelo. Ook zijn de jongeren uitgenodigd door de lokale Gemeentelijke Jongerenraad. In de gemeente Heerlen en Kerkrade is in samenwerking met het Arcus College een jongerenraad opzet genaamd JAZ (Jongeren Aan Zet). Deze samenwerking is tot stand gekomen naar aanleiding van het advies dat de jongeren in Heerlen en Kerkrade uitgebracht hebben. Meer hierover kunt u hier lezen.
Daarnaast zijn belangrijke resultaten: beleidsmakers en jongeren elkaar weten te vinden, er komt een structurele dialoog tot stand tussen jongeren en de gemeente, de gemeente krijgt adviezen waarmee zij aan de slag kunnen, jongeren ontwikkelen zich op persoonlijk vlak en het gemeentelijk beleid sluit beter aan bij wat jongeren nodig hebben. Eén van de beleidsmakers gaf als een belangrijk resultaat aan dat zij ‘direct in contact kon komen met de doelgroep en in een heldere structuur tot concrete resultaten kon komen’. Voor één van de jongeren was een belangrijk resultaat dat hij – hoewel hij van zichzelf best gesloten is en praten moeilijk vond – binnen het traject wel moest praten en toen merkte dat hij dit eigenlijk wel kon. Ook werd hij steeds meer open over bepaalde situaties uit het verleden: “Ik heb echt leren communiceren met anderen. Ik ben door Speaking Minds enorm gegroeid. Op school durf ik nu ook te presenteren zonder angst en mijn verslagen lever ik zonder moeite of heel veel stress in. Alles gaat nu met veel meer zelfvertrouwen.”(Melvin uit Almelo).
Wilt u graag meer weten over concrete resultaten die Speaking Minds voor gemeenten heeft opgeleverd? Neem dan contact op met Karin van Nuland via [email protected].
De methode van Speaking Minds is zo opgesteld dat er per gemeente gekeken kan worden welke organisaties en partijen bij het traject betrokken kunnen worden. In ieder geval wordt aan elk Speaking Minds traject een veldbezoek gekoppeld waarbij de jongeren kennis maken met de praktijk. Dit kan bijvoorbeeld de voedselbank of de kredietbank zijn. Ook is er een mogelijkheid om andere organisaties en partijen uit te nodigen tijdens de bijeenkomst met de gesprekstafels. Tijdens deze bijeenkomst gaan jongeren, beleidsmakers en andere professionals met elkaar in gesprek. Bij de slotbijeenkomst, waarin de jongeren hun adviezen presenteren aan de wethouder, nodigen wij ook altijd lokale organisaties uit. Speaking Minds is dus op maat en wordt volgens de behoeftes van de desbetreffende gemeente ingevuld.
Wij willen dat beleid beter aansluit bij wat jongeren nodig hebben en dat jongeren hierin mee kunnen doen en beslissen. Op dit moment ligt de focus van Speaking Minds op jongeren in armoede en schulden, omdat deze groep niet of nauwelijks meepraat bij de vorming van beleid dat hen aangaat. Maar, Speaking Minds kan ook voor andere beleidsthema’s ingezet worden zoals beleid rondom gezondheid of veilig opgroeien. Om ervoor te zorgen dat dit op betekenisvolle wijze gebeurt, is het wel belangrijk dat de methode telkens goed wordt afgestemd op het desbetreffende beleidsterrein. De BUCH-gemeenten hebben als eerste een Speaking Minds traject uitgevoerd op een ander terrein: gezondheid.
Save the Children coördineert het project en begeleidt de jongeren. Stimulansz draagt zorg voor de werving, begeleiding en monitoring van gemeenten en Defence for Children verzorgt trainingen voor beleidsmedewerkers en jongerenambassadeurs over kinderrechten. Meer informatie over de kinderrechtentraining die Defence for Children verzorgt kun je hier vinden.