Duurzaam investeren in jongerenparticipatie – De gemeente Weert vertelt
In 2018 is de gemeente Weert gestart met het project Speaking Minds. Een belangrijke eis was dat het niet een eenmalig traject zou zijn, maar dat het project lokaal zou worden ingebed. Daarom heeft Speaking Minds een lokale trainer opgeleid. We zijn nu twee jaar verder en praten met Tanja van Duuren, coördinator armoedebestrijding in de gemeente Weert over het succes van Speaking Minds lokaal.
Wat was destijds de behoefte om Speaking Minds uit te voeren?
Kinderen zijn een prioritaire doelroep binnen armoedebeleid, maar ook de groep jongvolwassenen in de leeftijd van 16 tot en met 23 jaar hebben extra aandacht nodig. Daarnaast is preventie een belangrijk item in de gemeente Weert. Als het gaat om jeugd, is daar heel veel winst te halen. Ik was destijds samen met een aantal collega’s heel enthousiast over Speaking Minds en toen hebben we gezegd: we gaan het proberen.
We zijn begonnen vanwege de aandacht voor armoede én het voorkomen van armoede. Het stuk dat jongeren zelf input geven voor dat wat nodig is om henzelf te bereiken vonden wij heel interessant. Daarnaast vinden wij het waardevol dat jongeren invloed hebben op het beleid dat hen aangaat.
Waarom hebben jullie een lokale trainer door Speaking Minds laten opleiden?
Tanja van Duuren
We wilden voorkomen dat wij één traject zouden uitvoeren met jongeren die de gemeente advies geeft en dat het daarna weer klaar zou zijn. Dan ben je het contact kwijt en wat mij betreft heb je minder aan Speaking Minds als het eenmalig wordt uitgevoerd. Om deze reden hebben we het project lokaal ingebed en is een jongerenwerker van onze welzijnsinstelling direct opgeleid door een trainer van Speaking Minds.
Wat is de investering in tijd en geld die jullie als gemeente moesten maken om Speaking Minds lokaal op te zetten ?
De subsidie die wij er destijds voor hebben betaald was €17.000 voor het eerste traject en €12.000 om daarna te verduurzamen.* Daarnaast hebben wij extra uren ingekocht voor Diederieke, onze jongerenwerker. Zij is in dienst van de welzijnsinstelling en we hebben nu structureel voor drie Speaking Minds trajecten per jaar uren ingekocht. Dit komt neer op 60 uur per traject.
Als beleidsmaker zit er voor mij ook veel tijd in. Elk traject dat wij uitvoeren duurt tien weken en in het begin ben ik veel aanwezig geweest om Speaking Minds te leren kennen. Voor Speaking Minds lokaal regel ik samen met Diederiekede logistieke zaken, denk aan bijeenkomsten regelen in het stadhuis. Daarnaast gaan jongeren een keer op veldbezoek bij een lokale organisatie, dit moet ook geregeld worden. Daarnaast roep ik elk traject meerdere keren collega’s bij elkaar om mee te doen met de zogenoemde gesprekstafels, waarin jongereren in gesprek gaan met beleidsmakers. Bij de laatste bijeenkomst, wanneer de jongeren de adviezen presenteren, zijn daar altijd wethouder(s) en lokale partners bij aanwezig. Het is dus best een intensief project.
Jongerenparticipatie is een intensieve investering, wat levert het op voor de gemeente?
Wat het oplevert is bewustwording bij de jeugd, dat vind ik heel belangrijk. Daarnaast hebben de jongeren gedurende het project contact met andere leeftijdsgenoten door het onderzoek dat zij uitvoeren, het blijft dus niet alleen bij dat ene groepje dat Speaking Minds uitvoert. En je hebt natuurlijk de adviezen die de jongeren geven. Een aantal adviezen zijn nu uitgevoerd of worden iedere keer herhaald in de gemeente, wat een enorme meerwaarde is.
Kun je concrete voorbeelden geven van adviezen die zijn uitgevoerd?
Jongeren gaven aan dat de gemeente hen niet bereikt met boekjes, lange teksten en informatiebijeenkomsten. Ze zeiden, doe dit nu online! We hebben nu een groep jongeren die dit advies heeft uitgewerkt en dit heet ‘Skere Tijden, een online platform vóór en dóór jongeren.’ Zij zijn online actief met informatie over geld en over de weg naar financieel volwassen worden. We hebben ook advies gekregen over de kaart die de wethouder elk halfjaar stuurt naar jongeren die 18 jaar worden. Een nieuwe kaart is ontwikkeld met de jongeren van Speaking Minds en de informatie die we er nu opzetten spreekt hen veel beter aan.
Wat is de meerwaarde voor het onderwijs waarmee Speaking Minds wordt uitgevoerd?
Het voordeel is dat we nu drie keer per jaar een Speaking Minds traject van tien weken uitvoeren. We merken dat het ook echt gaat leven bij het mbo waar we mee samenwerken. Voor de school is het ook een grote meerwaarde, voor burgerschap, voor de persoonlijke ontwikkeling van jongeren en noem maar op. Wat voor scholen ook interessant is: docenten van het mbo zien dat Speaking Minds een hele andere manier van lesgeven is, één die de jongeren erg aanspreekt. De leerkrachten zien een andere manier van omgaan met deze doelgroep en een andere manier van het benaderen en stimuleren van jongeren. Sommige jongeren hebben nog nooit gepresenteerd en dan staan ze toch na tien weken in de raadzaal voor de wethouder te presenteren!
Wat zijn hobbels waar jullie de afgelopen twee jaar tegenaan zijn gelopen?
De coronacrisis is natuurlijk een enorme hobbel. Wij hebben in maart een pilot met Speaking Minds gedraaid met vier online bijeenkomsten. Tijdens deze bijeenkomsten hebben we aan de jongeren een vraag gesteld die specifiek betrekking had op de coronacrisis. Het volgende traject willen we, wanneer het kan weer offline uitvoeren, maar deze crisis beperkt het enorm, ik kan niet anders zeggen.
Speaking Minds online heb ik als positief ervaren, maar toch is het niet hetzelde als fysiek. We hadden bijvoorbeeld een aantal jongeren die van hun ouders niet hun camera aan mochten zetten en daarnaast mis je online toch de feeling met de jongeren die je in het echt natuurlijk wel hebt, zeker als het gaat over zoiets kwetsbaars als armoede. Over opzet, de inzet van de jongeren en de uitkomsten heb ik niet te klagen, die was echt goed!
Focussen jullie je alleen op het onderwerp armoede en schulden?
In de eerste instantie wel, maar we hebben ook het stukje gezondheid erbij gepakt. Nu hebben we onder een groep pedagogische medewerkers in opleiding de vraag uitgezet ‘hoe herken je armoede bij jonge kinderen en wat kun je daar dan mee?’ De methode van Speaking Minds leent zich er goed voor om ook met andere thema’s aan de slag te gaan.
We hebben ook een keer een Speaking Minds traject uitgevoerd met de woningbouwvereniging. Er worden in de gemeente Weert heel veel sociale huurwoningen opgeknapt of opnieuw opgebouwd. We hebben een groep jongeren vanuit Speaking Minds laten meelopen met de woningbouw en de gemeente. De vraag was: Hoe houd je een wijk leuk en leefbaar voor jeugd met weinig geld. Dat was heel leuk, omdat het ook praktisch was. Sommige jongeren wonen daar ook, dus het was goed dat ze op deze manier konden meedenken.
De intentie is dat we het project ieder geval voor de komende vier jaar nog gaan uitvoeren. Al met al zijn we nog lang niet klaar met Speaking Minds!
*Wanneer een gemeente of provincie Speaking Minds train-de-trainer in wil zetten, faciliteren wij twee trajecten. In het eerste traject leidt een Speaking Minds-trainer het traject en traint diegene de lokale trainer. Dit kan een jongerenwerker, beleidsmedewerker of docent zijn. In het vervolgtraject leidt de lokale trainer Speaking Minds, waarbij de Speaking Minds-trainer observeert en deels fysiek begeleidt. Daarnaast ontvangt de gemeente of provincie de Speaking Minds methode en alle bijbehorende materialen online voor onbepaalde tijd.
