Waarom het vmbo meer te betrekken bij de (lokale) politiek

Door: Marjolein Weidema, projectmedewerker Save the Children 

Jongeren op het vmbo hebben ook een mening! Dit lijkt heel logisch, maar wordt er wel gebruik gemaakt van hun mening en weten zij zelf eigenlijk wel dat ze er recht op hebben om hun mening te uiten? Meer aandacht om deze doelgroep genoeg zelfvertrouwen te geven is nodig, zodat ze weten dat wat zij vinden ook belangrijk is.

Speaking Minds en het vmbo – vraag vanuit gemeenten

We hebben al een Speaking Minds methode op het mbo geïntroduceerd, waarin jongeren tien weken lang samen met één van onze trainers en de gemeente aan de slag gaat met een vraagstuk van de gemeente. Omdat er vanuit gemeenten behoeften was om ook jongeren van het vmbo bij hun lokale beleid te betrekken hebben we vorig jaar september in Hollands Kroon een eerste Speakings Minds traject uitgevoerd op een vmbo. Daarnaast is tijdens een projectweek in de gemeente Culemborg een tweede Speaking Minds traject met een vmbo-klas uitgevoerd.

Van regionaal naar lokaal

Waar het mbo een regionale functie heeft, zitten vmbo’s vaak in de gemeente zelf waardoor je veel lokale jongeren kunt bereiken. Daarnaast is het erg belangrijk om jongeren van het vmbo meer te betrekken bij de lokale politiek. Uit een onderzoek van het CBS van december 2017 blijken er grote verschillen te zijn tussen bevolkingsgroepen als het gaat om politieke participatie. Als je kijkt naar opleidingsachtergrond dan zijn de verschillen het grootst. Hoe hoger het opleidingsniveau, hoe meer iemand politiek betrokken is en hoe meer er gestemd wordt. Aangezien 20% van de Nederlandse bevolking naar het vmbo gaat is het enorm belangrijk om deze doelgroep veel meer te betrekken bij de politieke besluitvorming en ze meer informatie hierover te geven.

Daarnaast: hoe eerder jongeren het idee hebben dat hun mening ertoe doet, hoe groter de kans dat jongeren positief tegen hun eigen gemeente aankijken.

Speaking Minds en het vmbo – onze ervaring

Vorig jaar september zijn we met een tien weken traject begonnen op het vmbo in samenwerking met de gemeente Hollands Kroon. Daarnaast hebben jongeren van het vmbo Lek en Linge middels een projectweek de gemeente Culemborg geadviseerd. Deze jongeren hebben nagedacht over hoe de gemeente ervoor kan zorgen dat alle jongeren in Culemborg mee kunnen doen, inclusief de jongeren die met armoede te maken hebben. De reden om het project met het vmbo van tien weken in één week te gieten is, omdat gebleken is dat met deze doelgroep het effectiever is om één volledige week te besteden aan één onderwerp, dan dat het versnipperd is over tien weken.

De adviezen vanuit de jongeren van het vmbo waren meer lokaal ingestoken dan de adviezen die vaak gegeven worden door jongeren van het mbo. Zo adviseerden de jongeren de gemeente Culemborg o.a. over het opknappen van het buurthuis, de gezamenlijke moestuin en het oprichten van openbare sportactiviteiten.

Bij beide trajecten is gebleken hoe enorm bijzonder en waardevol het is om ook deze jongere doelgroep te betrekken bij het lokale besluitvormingsproces. Want ook voor jongeren van het vmbo is het vaak de eerste keer dat zij invloed kunnen uitoefenen op lokaal beleid. Dat die enorm wijze oude grijze mannen (zoals ze dat vaak zeggen, en ja helaas denken ze vaak aan mannen) achter dat bureau op het stadhuis juist ook erg nieuwsgierig zijn naar wat zij vinden.

Voor mij is het meest waardevolle van het hele traject om elke keer weer die mega trotse koppen te zien van de jongeren als ze hun adviezen presenteren aan ‘de volwassen wereld’. Waarbij ze dus vaak voor het eerst van hun leven merken ‘mijn mening doet er wel toe!’.

Jongeren krijgen zelfvertrouwen

Wanneer jongeren betrokken worden bij politieke participatie geeft hen dat ook zelfvertrouwen. Een oud-deelnemer van Speaking Minds vertelde eens: ‘Ik heb voor het eerst het idee dat mijn mening er echt toe doet.’ Ik zal nooit meer vergeten hoe geschrokken ik was toen ik dit hoorde. Dit betekende dus dat zij daarvoor nog nooit eerder het gevoel had gehad dat haar mening belangrijk is. Ook bij het vmbo komt dit geregeld terug, jongen zijn in de eerste instantie verbaasd dat zij hun mening mogen geven én hun eigen gemeente mogen adviseren over iets dat hen aangaat.

Jongerenparticipatie ook in het vmbo

Als laatste kwam ik nog een onderzoek van ‘Van Engelen’ uit 2016  tegen, waaruit ook weer blijkt dat jongeren van het vmbo graag meer mogelijkheden willen krijgen om te participeren. Momenteel bereiken bestaande participatie-initiatieven van gemeenten vaak niet de jongeren van het vmbo. Verder geven deze jongeren aan dat zij meer informatie nodig hebben over politiek en het proces van beleidsvorming om genoeg zelfvertrouwen te hebben om politiek te participeren. Hierbij gaat het om een stukje bewustwording dat ook zij recht hebben om hun mening te uiten en dat iedereen ongeacht je achtergrond of onderwijsniveau het recht heeft om gehoord te worden.

Meer weten over hoe je jongerenparticipatie betekenisvol kan maken? Lees dan mijn blog ‘Laat jongerenparticipatie geen ‘moetje’ zijn. Of vraag om meer informatie via [email protected]. Ik ben altijd bereid om met u in gesprek te gaan.