Lokale trainers Ruud en Tim over het succes van Speaking Minds lokaal

In onze vierdelige serie over een Speaking Minds traject met een lokale trainer praten we met de gemeente Heerlen en Kerkrade, het Vista College en de lokale trainers voor deze gemeenten. Deze drie partijen hebben een Speaking Minds traject opgezet met twee lokale trainers. Wat zijn de succesfactoren, knelpunten en uitkomsten? Met dit keer aan het het woord: Ruud Peters en Tim Penders, twee docenten die voor de gemeente Heerlen en Kerkrade Speaking Minds lokaal uitvoeren. 

Wat was destijds de behoefte vanuit Vista College om Speaking Minds lokaal voort te zetten?

V.l.n.r. Frank Ramakers, Tim Penders, Ruud Peters en Joep Heuts

“Wij bieden maatschappelijke opleidingen aan binnen het Vista College, namelijk Pedagogisch Medewerker, Zorg en Welzijn en Onderwijsassistent. Wij merkten in de praktijk dat veel van onze studenten te maken kregen met het begrip armoede, bijvoorbeeld in de kinderdagverblijven. Zij wisten niet goed hoe ze hiermee om moesten gaan en het project Speaking Minds biedt hen hierin handvatten.” – Ruud.

Hoe is de overgang van een Speaking Minds trainer naar jullie als trainers lokaal verlopen?

“De overgang is vrij natuurlijk gegaan. Tijdens het allereerste Speaking Minds traject hebben twee trainers vanuit Speaking Minds het project gedraaid voor de gemeente Heerlen en Kerkrade. Ank Palant, nu onderwijsmanager van het Vista College was hier destijds bij betrokken. Die overgang ging erg goed en flexibel. Voorheen had Speaking Minds veel contact met de gemeente, dat hebben wij nu als lokale trainers. Het helpt ook dat de beleidmedewerkers van de gemeente Heerlen en Kerkrade erg gedreven zijn.”- Ruud.

“Wij proberen zoveel mogelijk buiten het schoolgebouw de lessen te volgen, dat werkt voor de studenten heel goed. Wanneer de studenten fysiek ook buiten die vertrouwde omgeving zitten, gaan zij zich volwassener gedragen.”

Dus de samenwerking vanuit jullie met de gemeente Heerlen en Kerkrade is goed?

“De samenwerking is ontzettend professioneel en de lijntjes zijn kort. De beleidsmedewerkers en wethouders maken regelmatig tijd vrij om stil te staan bij vragen die studenten hebben en besteden hier ook voldoende aandacht aan. Dat vinden wij een hele fijne manier van werken en dit maakt het project voor studenten extra ook leuk.” – Ruud

“Wij proberen daarnaast zoveel mogelijk buiten het schoolgebouw de lessen te volgen, dat werkt voor de studenten heel goed. Als de studenten op school zijn, dan verandert hun gedrag. Wanneer de studenten fysiek ook buiten die vertrouwde omgeving zitten, gedragen zij zich toch volwassener. Normaliter geven wij ook niet elke week les in een gemeentezaal. Met Speaking Minds wel, dat geeft ons als docenten en lokale trainers natuurlijk ook een positieve boost. We bezoeken ook elk traject de kredietbank en de voedselbank met de groep. We hebben inmiddels fijne contacten met deze lokale instanties en we zien dat een bezoek aan bijvoorbeeld een voedselbank een omslagpunt is voor studenten. Dan worden ze met de realiteit geconfronteerd. Gedurende tien weken Speaking Minds bezoeken we twee keer een lokale organisatie.” – Tim

Na een Speaking Minds traject gaan diezelfde jongeren ook nog eens een aantal weken de wijk in. Hoe ziet dit eruit?

“We gaan inderdaad na tien weken Speaking Minds de wijk in, waarin studenten de haalbaarheid van hun adviezen onderzoeken en deze tot uitvoering brengen. Dit duurt een volledige lesperiode en net zoals bij Speaking Minds wordt dit begeleid door ons en de gemeente Heerlen en Kerkrade. Dit traject bestaat uit 7 bijeenkomsten en omdat we voor twee gemeenten adviezen uitvoeren, worden de groepen in deze periode opgesplitst. Eén groep gaat aan de slag voor de gemeente Heerlen en één groep voor Kerkrade. Ruud en ik begeleiden allebei een groep. De jongeren bezoeken ook meerdere lokale partners tijdens deze weken.” – Tim.

“Al met al zijn de jongeren dus twee periodes bezig met Speaking Minds. Periode één is Speaking Minds lokaal vanuit de methode die we ingekocht hebben. Periode twee bestaat uit het verkennen in de wijk en een verdiepingsslag aanbrengen op de adviezen.” – Ruud.

Hoeveel tijd kost het project Speaking Minds jullie als lokale trainers?

“Als docenten krijgen we allebei 2.5 uur per week om het project als lokale trainers uit te voeren. Dat komt neer op 0.2 fte. Dat is voor een onderwijsinstelling best veel, maar het is het meer dan waard. Binnen het Vista College wordt Speaking Minds breed gedragen.” – Ruud. “We proberen zoveel mogelijk te doen en komen soms wel wat uren te kort, vanuit de gemeente wordt er ook vaak een beroep op ons gedaan, omdat wij natuurlijk dichtbij de jongeren staan.” – Tim.

“Maar, voorlopig gaan we door met Speaking Minds. Binnen onze afdeling zal het project blijven leven en onze onderwijsmanager ziet hier ook echt het nut van in. Ook binnen het College van Bestuur proberen we Speaking Minds regelmatig onder de aandacht te brengen. We hopen in de toekomst de methode van Speaking Minds op andere afdelingen uit te rollen met eventueel ook andere thema’s, zoals vitaliteit.”- Ruud

“Het is belangrijk dat je vanuit je rol als trainer eigen ervaringen deelt, dat zorgt ervoor dat de studenten zich open durven te stellen. Hierdoor ontstaan er vaak mooie gesprekken.”

Wanneer jongeren, die meedoen aan Speaking Minds zelf te maken hebben met armoede en schulden, wordt dit dan ook duidelijk gedurende het project? 

“Jazeker! Bij één van de eerste bijeenkomsten doen we de activiteit ‘over de streep.’ We stellen jongeren dan een aantal vragen, zoals ‘heb jij weleens te maken gehad met armoede of schulden,’ en jongeren moeten dan over een figuurlijke streep stappen als ze hier mee te maken hebben. Studenten zijn altijd heel eerlijk en er komen dan veel gesprekken uit over situaties waar zij inzitten.” – Ruud.

“We willen vanaf het begin een veilig leefklimaat creëren voor de studenten. Die veiligheid moet er zijn, zeker wanneer we twee verschillende groepen bij elkaar zetten. Het is belangrijk dat je vanuit je rol als trainer eigen ervaringen deelt, dat zorgt ervoor dat de studenten zich open durven te stellen. Dan krijg je begrip onder elkaar en ontstaan er mooie gesprekken.” – Tim.

Is er nazorg vanuit het Vista College?

“Eén van de tastbare zaken die dankzij Speaking Minds is opgestart is de budgetcoach die elke woensdag aanwezig is op het Vista College. Studenten kunnen een afspraak maken, wij kunnen hen hiernaar doorverwijzen. De budgetcoach heeft ook meerdere ingangen bij diverse instanties vanuit de gemeente. Dat vind ik een stukje nazorg die heel erg mooi is.” – Ruud.

Wat zijn essentiële onderdelen om Speaking Minds lokaal tot een succes te maken?

“Ik denk dat je een lokale trainer moet hebben die gedreven is en die het project op de juiste waarde inschat en met de juiste motivatie uitvoert. Dat is essentieel. Daarnaast is de gemeente een ontzettend belangrijke sparring-partner, zij moeten blijvend betrokken blijven. Alle partners die zich committen aan het project, moeten voldoende tijd hebben. Als je als docent ook een lokale trainer bent, moet je dat wel goed plannen. Wij draaien naast Speaking Minds ook normale lessen, dat is soms wel een uitdaging. Tijdens een slotbijeenkomst vallen er lessen uit, dat wordt dan rooster technisch geregeld. Dat zijn wel dingen die je moet regelen om het tot een succes te maken.” – Ruud

“Ook de lestijdens van het project maakt enorm veel uit. Heel vroeg op de ochtend of helemaal einde middag werkt niet goed. Wij voeren Speaking Minds midden op de dag uit, dan zijn de studenten op hun best. Ik vind het daarnaast ook belangrijk dat studenten die het project uitvoeren een koppeling hebben met het werkveld. Dit project zou naar mijn mening minder goed werking binnen bijvoorbeeld een ICT-opleiding, daarom hebben  wij Speaking Minds ook altijd uitgevoerd met maatschappelijke opleidingen. Afgelopen jaar was de hoofdvraag: hoe kan de gemeente armoede eerder signaleren, zodat er sneller hulp geboden kan worden? Dat is dan een hele goeie vraag voor pedagogische medewerkers die met een jonge doelgroep werken.” – Tim

Welke adviezen zijn concreet tot uitvoering gebracht?

“De jongerenraad die in de gemeente Kerkrade geïnstalleerd wordt is een advies dat heel concreet is uitgevoerd. De budgetcoach die we nu op school hebben, is ook een advies dat tot uitvoering is gebracht. Dit jaar wilde de jongeren een SUV-wagen kopen om voedsel bij supermarkten op te halen dat anders weggegooid wordt. Dit eten wilde zij als lunch gebruiken voor jongeren op school die minder te besteden hebben. Dat is een mooi en ambitieus advies, maar wie gaat die wagen kopen? Daar loopt een advies dan soms op stuk.” – Ruud

Wat is voor studenten de toegevoegde waarde om mee te doen met Speaking Minds?

“Wat onze studenten er concreet uithalen: ze kunnen Speaking Mind in de praktijk gebruiken, in hun eigen werkveld. Daarnaast is de bewustwording van het probleem armoede en schulden ontzettend belangrijk. Als studenten binnenkomen vinden ze het project soms nog best moeilijk te begrijpen, maar na het eerste veldbezoek, na gesprekken met beleidsmakers of het delen van hun persoonlijke ervaring wordt het project steeds waardevoller voor hen.”- Ruud. “Voor de studenten is het wel een pittige investering, ook omdat we nu ook de wijk ingaan. Maar het is bij ons wel ingestoken als een keuzeonderdeel, de studenten kiezen voor Speaking Minds.” – Tim

“In deze regio groeit 1 op 6 kinderen op in armoede. Studenten leren wat dit betekent voor hun werkveld. Als zij werken op een kinderdagverblijf met vijfentwintig kinderen, groeien er gemiddeld vijf kinderen op in armoede. Dat is veel. Wat betekent dit voor die kinderen en wat kunnen zij eraan doen? Hoe signaleer je dit en welke acties kun je zelf ondernemen? Als het project begint te leven, zie je de bewustwording groter worden bij de jongeren en dat is heel waardevol. Daarnaast: het zelfvertrouwen dat de jongeren krijgen tijdens Speaking Minds, dat zijn ontzettend mooie doelstellingen die keer op keer weer terugkomen. De slogan van het Vista College is: ‘De Mens Centraal.’ Daar sluit Speaking Minds perfect op aan.” – Ruud.

OPROEP VOOR GEMEENTEN/PROVINCIES

Bent u nadat u dit bericht heeft gelezen geïnteresseerd geraakt om Speaking Minds lokaal uit te voeren? Neem dan contact op met Willemijn de Koning via [email protected] of 06 57 53 57 36 . Zij vertelt u graag meer over het project en bekijkt samen met u wat de mogelijkheden zijn om Speaking Minds in uw gemeente/provincie uit te voeren.