Frank Ramakers van de gemeente Kerkrade over het succes van Speaking Minds lokaal

In onze vierdelige serie over een Speaking Minds traject met een lokale trainer praten we met de gemeente Heerlen en Kerkrade, het Vista College en twee lokale trainers. Zij hebben met elkaar een Speaking Minds traject lokaal opgezet om het project op een duurzame manier voort te zetten. Wat zijn de succesfactoren, knelpunten en uitkomsten? Met dit keer aan het het woord: Frank Ramakers, beleidsmedewerker Welzijn voor Jeugd bij de gemeente Kerkrade.

Frank, wat was de behoefte een aantal jaar terug om als gemeente Kerkrade mee te doen met Speaking Minds?

De behoefte vanuit de gemeente Kerkrade om jongeren te betrekken bij het armoedebeleid was destijds heel simpel: Kerkrade staat in de top 10 van gemeenten waar armoede het grootst is. Dat is de behoefte, nu en drie jaar geleden. Ouderen, jongeren, kinderen, het heeft ontzettend veel effect op hen. Dat gaat aan je geweten knabbelen, dat doet iets met je. Kinderen die middenin de winter met hun zomerjas naar school komen en geen eten bij zich hebben. Het probleem is er nu eenmaal en de gemeente Kerkrade zet alle zeilen bij om hier iets aan te doen. Gelukkig hebben we hier wethouder Hub Wiermans die zich enorm inzet voor deze doelgroep. De behoefte om een Speaking Minds traject uit te voeren vanuit de gemeente Kerkrade drie jaar geleden was vooral om jongeren te laten meedenken. Jongeren spreken de taal van de kinderen en zij kunnen beter die vertaalslag naar hen toe maken.

Wat was de reden om verder te gaan met Speaking Minds met een lokale trainer?

Het project spreekt mij als beleidsmedewerker nog steeds heel erg aan.
De samenwerking met school die iets oplevert; namelijk jongeren die de wijk in kunnen en jongeren die met goeie adviezen komen.

Destijds wilde ik heel graag een jongeren adviesraad oprichten. Ik dacht: als ik nu toch met één been binnen ben bij het Vista College (voorheen het Arcus College) dan kan ik daar mogelijkerwijs richting een jongeren adviesraad gaan. Het was ook één van de eerste adviezen die de groep studenten destijds aan de gemeente Kerkrade gaf. Die jongerenraad is helemaal uitgewerkt en wordt dit jaar geïnstalleerd, vanaf dan gaan zij zich bemoeien met een stukje lokale politiek. De jongeren in deze raad komen met een advies en dat kan de wethouder niet zomaar naast zich neerleggen. De raad is namelijk een formeel orgaan, er hangt een reglement aan. We hebben in de gemeente Kerkrade overigens ook adviesraden voor volwassenen, ouderen, sport en vrijwilligers. Voor de jongerenraad geldt: ik heb de koppeling door Speaking Minds met het Vista College, hierdoor kan ik deze raad ook veel beter inrichten.

Frank Ramakers

Hoe zit het met alle andere adviezen die de afgelopen jaren door jongeren zijn gegeven?

Nu zijn we enige tijd verder en hebben we al twee trajecten met een lokale trainer uitgevoerd. In februari 2020 presenteerden de jongeren weer hun adviezen. Om een concreet voorbeeld te noemen: jongeren gaven het advies over signalering op de kinderopvang. De jongeren die het traject dit keer uitvoerden, volgden een studie om te werken op een kinderdagverblijf. Zij kunnen daar dus een concreet advies over geven. Een ander advies waar wethouder Hub Wiermans van Kerkrade erg gecharmeerd van was, ging over een foodtruck die eten ophaalt bij supermarkten dat anders verspild wordt. Dit soort adviezen gaan we verder uitwerken met de jongeren. Zoals ik al eerder vertelde: een levende en roulerende jongerenraad is ontstaan dankzij Speaking Minds en kan starten dankzij de samenwerking tussen de gemeente, het Vista College en de studenten. Doordat we met drie partijen bij elkaar zitten, rollen er veel meer dingen uit. De contacten zijn er nu, de verbinding is gelegd.

Andere adviezen die we tot uitvoering hebben gebracht:

Informatie brengen en vinden (via een mbo-coach op het Vista College)
Samenwerking met schoolmaatschappelijk werk

Sommige adviezen nemen we niet één op één over, maar we kijken altijd wél hoe we adviezen in ons huidige beleid mee kunnen nemen.

Bij wie ligt de verantwoordelijkheid voor het uitvoeren van de adviezen?

De verantwoordelijkheid ligt niet alleen bij de gemeente, maar ook bij de school en de jongeren, we moeten dit samen dragen. Wij vinden het belangrijk dat jongeren blijven samenwerken met de gemeente en hun adviezen met ons tot uitvoering brengen. Bijvoorbeeld het advies van de jongeren om een budgetcoach in te zetten, moet weer gedragen worden door school. Dit heeft het Vista College ook uitgevoerd.

Hoe we dit doen? Speaking Minds lokaal gaat na een traject van 10 weken de wijk in om hun adviezen verder tot uitvoering te brengen. De jongeren hebben een advies gegeven, maar gaan nu ook kijken naar de haalbaarheid van deze adviezen. Hiervoor moeten zij de praktijk in om te kijken of dat wat zij bedacht hebben ook haalbaar is. Dat is de verdiepingsslag die we hebben gemaakt met Speaking Minds lokaal in samenwerking met de gemeente Heerlen en het Vista College.

Terug in de tijd: wat waren concrete stappen die jullie als gemeente hebben ondernomen om Speaking Minds te kunnen uitvoeren?

Je moet je eerst realiseren dat Speaking Minds je iets oplevert. Buiten jongeren en goede adviezen levert het een gemeente ook een netwerk op. Ook de manier waarop Speaking Minds de methode wegzet binnen onderwijs spreekt jongeren enorm aan. De kracht van Speaking Minds is de formule die gehanteerd wordt: het op een laagdrempelige manier met jongeren in gesprek gaan, waardoor er vanuit hen een stukje vertrouwen ontstaat. De investering: datgene wat de jongeren adviseren dat je dit ook uitvoert en hun adviezen serieus neemt. Dat jongeren inzien: dat wat wij zeggen wordt gehoord. De gemeente hoort daarnaast van de bron hoe het beleid beter kan.

Wat kost het jou als beleidsmedewerker concreet aan uren om Speaking Minds met een lokale trainer uit te voeren?

Mij kost het ruim een halve dag per week. Die tijd heb ik, maar die krijg ik niet per definitie van de gemeente. Het is een enorme tijdsinvestering, maar het levert anderzijds ons als gemeente en mij als beleidsmedewerker heel veel op. Ik heb een gigantisch netwerk opgebouwd. Ik heb verbindingen kunnen leggen met scholen, zowel het vmbo als het mbo. Het netwerk dat je bouwt om het hele project heen levert veel op. Dankzij Speaking Minds hebben wij directe contacten gelegd met het Vista College in Heerlen, de grootste mbo in de omgeving, dat is voor de gemeente een enorme winst geweest.

Hoe is de overgang geweest van een externe trainer naar een trainer lokaal verlopen?

Het eerste jaar werden de sessies door een trainer van Speaking Minds gedaan. In het tweede jaar werd Ank van het Vista College opgeleid door de Speaking Minds trainers en Ank heeft docenten Tim Penders en Ruud Peters als lokale trainers opgeleid. Wat je ziet is dat op het moment dat Ruud zijn jasje van Speaking Minds aan doet, hij uit de docentenrol stapt en heel goed vanuit een Speaking Minds bril kan kijken.

De methode moet vanuit Speaking Minds komen, dat is de basis. Daarnaast moet een lokale trainer opgeleid worden door de trainers van Speaking Minds. De kracht van het project is de samenwerking. De expertise en het gedachtegoed moet vanuit Speaking Minds komen en daar blijven en de lokale trainers dragen het gedachtengoed weer uit tijdens het project. Maar, ook hen moet je blijven voeden, het zou mooi zijn als lokale trainers zo nu en dan worden bijgeschoold door medewerkers van Speaking Minds.

Hebben jongeren die meedoen met het project altijd ervaring met armoede en schulden?

Ik ben inmiddels drie jaar bezig met Speaking Minds en ik heb nog nooit een groep gezien waar geen sprake is van armoede. Zeker 25% van de jongeren in Kerkrade die meedoen met Speaking Minds heeft te maken met armoede en of schulden en durven daar gedurende het traject voor uit te komen, dat is de groei en de ontwikkeling die je ziet.

Zijn er verbeterpunten voor het project?

Wat ik het mooiste vind aan het project: bij de eerste twee bijeenkomsten zitten jongeren er allemaal als losse individuen. Op het moment dat je het gaat hebben over de shit, ermee geconfronteerd wordt, iemand erin zit ga je naar elkaar toegroeien. Dan gebeurt er iets met de groep. Ook wanneer we naar de voedselbank en de kredietbank gaan, zien we de jongeren groeien. Wat je het liefste wil is: elkaar de eerste week september zien en pas eind juni elkaar weer loslaten. Speaking Minds duurt maar een x-aantal weken, dat vind ik soms jammer. Vanuit de gemeente Kerkrade willen wij jongeren het hele jaar door betrekken. Om deze reden hebben we de jongeren adviesraad wel zo ingericht. De jongeren die hierin zitten draaien mee van de eerste week september tot de laatste week van juni. Dat hebben we ook in het regelement gezet. Daarbij zijn er vier momenten in het jaar dat ze overleg hebben met de wethouder. Ik hoop dat op deze manier de gemeente nog beter luistert naar de adviezen van de jongeren.

Wat zijn volgens jou een aantal essentiële onderdelen van Speaking Minds?

Externe trainers die vanuit Speaking Minds of die opgeleid zijn door Speaking Minds zijn groot van belang.
De driehoek van: gemeente, onderwijs en jongeren is essentieel.

Zo gaat de Jongeren Adviesraad er in Kerkrade uitzien:

de raad bestaat uit 7 of 9 jongeren;
ze worden gekozen vanuit het project Speaking Minds;
de keuze voor de jongeren ligt bij het Vista College;
het moeten ervaringsdeskundigen zijn op het gebied van armoede en schulden;
de jongeren moeten gemotiveerd zijn om zich een jaar te committeren;
jongeren die niet op Vista college zitten mogen uiteraard ook meedoen, joint he club.
Jongeren krijgen begeleiding vanuit de gemeente voor het vormen van hun advies. Door Speaking Minds kennen ze het proces van advies geven. Speaking Minds is de basis, vanuit daar hebben we een jongerenraad opgezet.

De adviesraad gaat zich komend jaar richten op de volgende onderwerpen: armoede en schulden, Center court (vitaliteit) en de jonge mantelzorger.

OPROEP VOOR GEMEENTEN

Bent u nadat u dit bericht heeft gelezen geïnteresseerd geraakt in Speaking Minds? Neem dan contact op met Karin van Nuland, armoede- en schuldenadviseur van Stimulansz of met Marjolein Weidema, senior projectmedewerker van Speaking Minds bij Save the Children via [email protected]. Zij vertellen u graag meer over het project en bekijken samen met u wat de mogelijkheden zijn om Speaking Minds (lokaal) in uw gemeente uit te voeren.